Een leuke discussie die bijna elke cursus wel gevoerd wordt: Moet je schaafwonden nou wel of niet afdekken met een pleister? Vroeger werd er gezegd dat je schaafwonden aan de lucht moet laten drogen, want dan geneest het sneller. Maar klopt dat (nog) wel? Laten we voor eens en voor altijd duidelijkheid scheppen in dit verhaal…

Vroeger werd er gezegd dat je schaafwonden het beste aan de lucht kon laten drogen, want dan geneest het sneller. En omdat dit zóveel jaren lang het beste was om te doen denkt het gros van de mensen nog steeds dat dit de beste methode is om schaafwonden te behandelen. Maar niets is minder waar. Élke wond waarbij de huid kapot is, élke wond die bloed, en wanneer er dus bacteriën in het lichaam kunnen komen, moet worden afgedekt zo lang er nog geen korstje op zit. Dus ook schaafwonden moeten worden afgedekt. Ik ga het je  uitleggen en aan het einde van dit artikel is het helemaal duidelijk voor je.

Vroeger:
Vroeger had je als enige mogelijkheid om een wond af te dekken; gaasjes met een los geweven structuur. Deze standaard gaasjes kent iedereen, want jarenlang waren dit de enige gaasjes die standaard in verbandtrommels te vinden waren. Deze standaard, los geweven gaasjes noem ik persoonlijk graag “poetsdoekjes”. Deze gaasjes zijn uitstekend geschikt om:

1. Vuiligheid mee uit een wond te wassen onder de kraan
2. Om een schoongemaakte wond mee af te drogen
3. Om een bloedende wond kortdurend mee dicht te drukken, waarna je hem als het bloeden gestopt is gaat afdekken met een schoon verband

Gebruik deze gaasjes echter NOOIT om een schaafwond mee af te dekken! Je weet namelijk zelf heel goed wat er gebeurt als je dat wel doet… Het gaasje gaat aan de wond vastplakken. En dan zei je moeder vroeger: “Vanavond onder de douche weekt hij wel los en dan kun je hem er zo afplukken”.

Tja… dat was natuurlijk helemaal niet waar. Het gaasje bleef vastgeplakt en het eraf halen deed vreselijk veel pijn. Met als gevolg dat de wond weer opnieuw open was gemaakt en weer opnieuw zijn best moest gaan doen om te gaan genezen. Als dit je enige optie van afdekken is, dan snap ik dat je een schaafwond liever aan de lucht laat drogen.

Tegenwoordig:
Tegenwoordig zijn er naast deze standaard gaasjes veel betere alternatieven, die wél geschikt zijn om een schaafwond mee af te dekken. Bij de meeste drogisterijen ligt naast het gewone gaaskompres ook niet-verklevend gaaskompres in het vak. Of bij de apotheek is vaak ook metalline gaaskompres te koop.

Niet-verklevend gaas (het woord zegt het al ?) en metalline gaas (= aan 1 zijde zilverkleurig) is wél geschikt om schaafwonden mee af te dekken, het kleeft namelijk niet vast aan de wond. De wond kan rustig genezen zonder elke keer weer opnieuw opengerukt te worden. En omdat het niet vastkleeft kun je het gaasje ook pijnloos verschonen (verschonen doe je minimaal dagelijks)

Elke wond waarbij de huid kapot is en er bloed te zien is, heeft een kans op besmetting… een kans op infectie… een kans op ziek worden… een kans op erger… Dit alles kan voorkomen worden door de wond afgedekt te houden totdat de huid weer dicht is.

Andere mogelijkheden:       
Een andere mogelijkheid is om “vet gaas” te gebruiken. Vet gaas is een steriel verpakt gaasje gedrenkt in de vaseline (of soms parafine) Vet gaas heeft een verzorgende en pijnstillende werking. Het droogt de huid niet uit maar behoud juist de vochtbalans. Wonden waarvan de vochtbalans behouden wordt genezen sneller, mooier en beter dan wonden die je laat uitdrogen.

Daarnaast een bijkomend voordeel: Een schaafwond zit vaak op een elleboog of knie. Wanneer je daar een harde korst op laat komen, en je buigt je knie of elleboog, dan barst de korst vaak open. Waardoor je een nieuwe, open, bloedende wond hebt die weer opnieuw zorgt voor een kans op besmetting en weer opnieuw moet gaan genezen. Een schaafwond waarvan de vochtbalans behouden blijft zal niet opnieuw open barsten, waardoor het genezingsproces niet onderbroken wordt.

Uiteraard zijn er ook andere gazen en pleisters op de markt waar een gelachtig/anderszins vochtig laagje in zit. Houd er rekening mee dat hier vaak ook andere stoffen aan toegevoegd zijn die voor irritatie of een allergische reactie kunnen zorgen. Vet gaas op basis van vaseline of parafine zijn het meest neutraal en hebben daardoor de minste kans op bijwerkingen.

Heb je geen vet gaas, maar wel een potje (neutrale) vaseline? Smeer (uiteraard niet met je vingers maar met een spatel) een dun laagje vaseline op het gaasje of op de pleister. Dit werkt ook uitstekend. En zit er inmiddels een korstje op de schaafwond… houd deze dan soepel door er minimaal ’s ochtends en ’s avonds een dun laagje vaseline op te smeren. Zo voorkom je dat de korst te hard wordt en gaat barsten.

Dus… Even een korte samenvatting van de verzorging van een schaafwond:

1. Spoel de schaafwond schoon onder de kraan
2. Vuiligheid eventueel met een gaasje of schone washand eruit boenen
3. De omgeving en de schaafwond voorzichtig droog deppen met een steriel gaasje
4. De schaafwond afdekken met een niet-verklevend gaasje/ pleister, dun ingesmeerd met vaseline
5. Ga naar de huisarts als:
   • Je de wond niet schoon krijgt/ er stukjes in blijven zitten
   • Wonden in het gezicht/ aan de geslachtsdelen laat je ook al sneller even nakijken
   • Ga met bijt- scheur- en krabwonden ook altijd naar een arts

Zoals je ziet wordt er geen jodium/betadine/etc… gebruikt. Dat is ook niet nodig. Het kraanwater in Nederland is zó schoon, daar kun je prima een wond mee schoonmaken. Verder ontsmetten is dan niet nodig.

Wil je meer weten over de verzorging van wonden of wat je het beste kunt doen bij andere letsels? Kom eens een EHBO-cursus doen. Je hebt al een cursus die 1 ochtendje/avond duurt. Ook vergoeden steeds meer zorgverzekeraars de kosten van een EHBO-cursus volledig. Check je polis maar eens of dat voor jou ook geldt. Meer informatie over het diverse cursusaanbod van Punt vind je op www.punt5.nl/cursus

Bedankt voor het lezen!
Tot gauw? ?