Mijn dochter is 4 en gaat sinds begin dit schooljaar naar school. Dan moet je als ouder gaan loslaten, de zorg uit handen geven en de verantwoordelijkheid overdragen aan een juf die je nauwelijks kent. O wat spannend! En natuurlijk heb je met zorg de school uitgezocht en heb je er volledig vertrouwen in dat ze het leuk gaat hebben. Ik sta zelf ook voor de klas, dus weet heel goed dat het echt wel goed komt. Maar die eerste keer dat ik de deur van de speelzaal open zag staan en alle toestellen die opgebouwd waren, was wel even slikken. Mijn dochter is niet zo’n held als het klimmen en klauteren betreft, ze kijkt liever toe. En als juf zijnde weet ik ook dat je kinderen die uit zichzelf niet zo durven toch moet uitdagen het te proberen. Meestal gaat het goed, maar soms gaat het ook mis.
Ik kan me nog zó goed herinneren, de allereerste gymles die ik gaf, tijdens mijn stage, inmiddels 15 jaar geleden. Een meisje viel van de rekstok en er zat toch echt wel een vreemde knik in haar onderarm. Mijn stagebegeleidster raakte nog nét niet in paniek, maar had geen idee wat ze moest doen. Ik had al een aantal jaren mijn EHBO-diploma maar ja, ik was jong, onzeker, het was mijn allereerste gymles die ik gaf en dan gebeurt zoiets. De Eerste Hulp heb ik verleend, arm onbeweeglijk houden, mitella aanleggen, ouders laten bellen en naar het ziekenhuis doorverwezen. Mijn stagebegeleidster was enorm blij dat ik wist wat ik moest doen, want zelf had ze dus geen idee. Uiteindelijk bleek de onderarm op twee plekken gebroken te zijn en heeft het meisje enkele weken in het gips gelopen met haar arm.
Tijdens volgende stages en ook de daaropvolgende jaren in mijn werk als juf heb ik me heel vaak verbaasd over de matige EHBO kennis van collega’s. Een pleister plakken kunnen ze allemaal wel, en verder is een nat doekje en een aai over de bol in veel gevallen voldoende. Maar toch komt het ook zeer regelmatig voor dat er een ernstiger ongeval zich voordoet en waarbij een nat doekje of een pleister niet voldoende is. Dat zijn de momenten waarop de BHV’er erbij geroepen wordt. En meestal baalt die dan als een stekker, want eigenlijk durven zij ook niet zo goed. BHV is toch vaak op levensreddende handelingen, ontruimen en brandjes blussen gericht. Echte EHBO kennis hebben ze vaak slechts in geringe mate. Gelukkig weten mijn collega’s mij altijd te vinden, ook al ben ik geen BHV’er, de moeilijkere ongevallen komen toch steeds op mijn bordje terecht.
Buiten de matige kennis merk ik dat onzekerheid ook een hele belangrijke factor is. Collega juffen en meesters vinden het eng om eerste hulp te verlenen. Want ‘wat als ik het fout doe?’ of ‘wat als ik het erger maak?’ Niets doen is in mijn ogen nog altijd erger dan een fout maken. En je helpt toch vanuit je menselijkheid? Vanuit je gevoel van medeleven? Je gaat niet iemand helpen met de intentie hem nog meer schade toe te brengen. Mijns inziens is die onzekerheid jammer en niet nodig. Zo lang je iemand helpt vanuit je gevoel voor medeleven kun je weinig fout doen.
Er zijn enkele uitgebreidere vaardigheden die je volgens mij als leerkracht móét weten. Zoals die val uit het klimrek of van de rekstok. Je eerste instinctieve reactie is het kind op te rapen en te troosten. Echter bij dit soort ongevallen moet je dat juist niet doen. Bij een val van een hoogte is wervelletsel een mogelijkheid en bij een verkeerde behandeling kun je het letsel juist verergeren en ligt verlamming op de loer. Laat een kind altijd zelf opstaan als het gevallen is, dan weet je al dat het in ieder geval geen levensbedreigend letsel heeft opgelopen. Tel tot 10 voordat je gaat troosten want die paar tellen dat het kind moet wachten op die troostende arm kunnen hem wel het leven redden.
In de paar weken dat mijn dochter nu naar school gaat is ze al zo enorm gegroeid in haar zelfvertrouwen wat het klimmen en klauteren betreft. Bijna iedere dag als ik haar ophaal uit school wil ze me ‘kunstjes’ laten zien in het klimrek op het plein. En trots als een pauw is ze als ze naar boven klimt. Als moeder vind ik het natuurlijk prachtig en prijs ik haar de hemel in. Ik laat niet blijken dat ik het doodeng vind dat ze helemaal alleen bovenin het klimrek haar ‘kunstjes’ vertoont. Tot nu toe gaat het nog altijd goed en hopelijk blijft dat zo. Maar mocht het een keer mis gaan dan hoop ik dat haar juf weet hoe ze moet handelen.
Hoe voel jij je wanneer een kind zich bezeert en het is meer dan een schaafwondje? Weet je wat je moet doen? Durf je te handelen of laat je het liever aan een ander over? Deel je ervaring en laat een reactie achter.
Weet jij als ouder/ als leerkracht/ pedagogisch medewerker niet goed wat je moet doen bij de meest voorkomende ongevallen tijdens het spelen? Of voel je je onzeker om te handelen, schuif je het liever op een ander af? Schrijf je in voor een workshop ‘kleine ongevallen bij kinderen’ en leer wat je moet doen. Kinderen verdienen immers de beste zorg.